PSA (Prostat Spesifik Antijen) bir enzim türü olup normalde üreme ile ilgili fonksiyonu vardır. Sperm sıvısının ilişki sırasında boşaldıktan sonra sıvılaşmasını sağlayan enzimdir. PSA enzim seviyesinin tayini kan tahlili ile mümkündür. PSA testinin hastanın yaşına göre yüksek çıkması PSA yüksekliği adını alır.
PSA için eşik değerin >4 ng/ml olmasının yanı sıra hastanın yaşına göre karar verilmesi gerekir. 40-50 yaş arası için >2.5 ng/ml, 50-60 yaş için >3.5 ng/ml, 60-70 yaş için >4.5 ng/ml ve >70 yaş için 5.5 ng/ml üstü değerler anormal kabul edilir. Bu değerler dışında prostat kanserinin görülme ihtimali PSA dansitesi (PSA/Prostat hacmi), PSA artış hızı ( yıllık artış miktarı), serbest/total PSA oranına göre de değişmektedir.
Prostat kanserine özgü bir enzim değil prostata özgü bir enzimdir. Bu yüzden PSA yüksekliği prostatın iyi huylu büyümesinde, enfeksiyonlarında, prostat kanserinde ve bazı geçici sebeplerden ötürü yükselebilmektedir. Uzun süreli bisiklet sürüşü, prostat masajı, cinsel ilişki sonrası 2-3 günlük yarılanma ömrü süresince normalinden yüksek PSA değerleri saptanabilir. Böyle durumlarda hastalara genellikle 1-2 hafta sonra tekrar PSA testi yapılması gerekir.
PSA yüksekliği olan hastalar gerekli öykünün alınmasının ardından parmakla rektal muayene yapılarak prostatın kıvamı, büyüklüğü, nodül varlığı hakkında fikir sahibi olunur. Bu incelemenin ardında prostatın büyüklüğü, şüpheli lezyon varlığını araştırmak için ultrasonografi ve multiparametrik prostat MR gibib görüntülemeler yapılabilir.